O Alcalde recibe aos participantes no XXXVI Curso de Saúde Ambiental

# Xoves, 05/06/2008

O Alcalde de Lugo, José López Orozoco, recibiu na Casa do Concello aos participantes no XXXVI Curso de Saúde Ambiental. Congreso Provincial de Medio Ambiente, que se está a celebrar na cidade dende o pasado luns 2 de xuño.

Este curso ten como obxecto abordar e debater algúns dos problemas ambientais prioritarios que ten a provincia de Lugo, e está dirixido a todos os que traballan ou están interesados no medio ambiente e na saúde.

Na xornada de hoxe, analizouse a función da Administración Local ante o reto ambiental do século XXI. Entre outras cousas, púxose en común a implantación da Axenda 21 Local nos concellos da provincia de Lugo.

O técnico municipal de Medio Ambiente do Concello de Lugo, Miguel Ángel Negral, explicou o seu relatorio A axenda 21 como integradora de elementos de planificación na Administración Local.

Técnicos dos concellos de Ribadeo, Viveiro, Burela e Monforte de Lemos, presentaron a implantación da Axenda 21 nestes municipios da provincia de Lugo.

Resumo do relatorio de Miguel Ángel Negral:

“A Axenda 21 como integradora de elementos de planificación na Administración Local”

A planificación é un proceso que se cumpre no contexto de toda organización. A ese proceso pertencen o deseño e a aplicación duns obxectivos, así como tamén a definición da ruta para alcanzalos. Pódense distinguir varias correntes da planificación: a administrativa, fundamentada na procura de solucións futuras sen cambios profundos; a normativa, que produce cambios sen alterar o contexto ou sistema; e a estratéxica, baseada na presenza de forzas opositoras e que produce cambios estruturais na organización. O obxectivo da presente comunicación é realizar unha introdución á planificación estratéxica, e identificar aqueles elementos de planificación a escala municipal que son susceptibles de integración para un adecuado desenvolvemento do territorio que un concello debe xestionar.

A Planificación Estratéxica xorde como necesidade de compartir responsabilidades e compromisos en contornas nos que a multiplicidad de factores e de axentes fai que outras fórmulas non sexan eficaces. Toda cidade ou entidade territorial debe proporcionar unha mellor calidade de vida aos seus cidadáns, e para iso deberá ter un sistema que cambie a súa tendencia, encamiñándoo a un modelo de desenvolvemento sostible. A cidade necesita dunha Planificación Estratéxica, enfocada á participación cidadá, que promocione o desenvolvemento positivo e innovador, cunha visión integradora.

A planificación estratéxica esixe o uso da análise para fixar os estados futuros que a organización -neste caso administrativa- debe alcanzar, pero a elección dos posibles escenarios futuros é necesario realizalos no presente. Ademais, debe ser flexible para aproveitar o coñecemento da contorna no que se desenvolve, polo que require dunha revisión periódica. Entre os principais aspectos que caracterizan á planificación estratéxica, pódense mencionar os seguintes:

1.-Está suxeita á incerteza, relaciónase coa adaptación a unha contorna variable.
2.-Reflicte as respostas da organización á constante variación das circunstancias sociais, económicas e ambientais da contorna.
3.-Implica a organización como unha totalidade, e abarca todos os recursos para obter sinerxía de toda a organización, o comportamento da organización é global e sistémico.
4.-Ofrece o medio de atender os intereses dos cidadáns na dirección futura que mellor incida na súa calidade de vida.

Cando o Concello de Lugo expúxose a necesidade de abordar a Axenda 21 Local como instrumento de integración da planificación municipal, realizouse a análise das anteriores experiencias de Axenda 21 local en Galicia, dando como resultado unha serie de debilidades que era necesario superar:

- A orientación exclusivamente ambiental da maioría das Axendas, sesgando así os diferentes factores que afectan á cidadanía, especialmente os factores sociais e económicos.
- Reducida participación cidadá. As axendas redactábanse como documentos por e para a administración, implicando de xeito moi reducido aos principais protagonistas dese cambio que se pretende.
- Escasa participación dos axentes políticos e económicos, o cal eliminaba a visión dalgúns dos principais motores da transformación da realidade presente.
- Frustración cidadá unha vez implantada a axenda 21, derivado precisamente da escasa participación na súa elaboración.
- Carencia de técnicos no medio ambiente con formación adecuada, derivado do escaso peso que a temática ambiental tivo tradicionalmente nas políticas de aplicación no ámbito local.
- E para rematar, a escasa relación entre axenda 21 e outros instrumentos de planificación. Os concellos tiveron tradicionalmente á ordenación urbanística como único elemento elemento de planificación do seu territorio, e a adopción doutros elementos cunha visión máis ampla e integradora -Plans Estratéxicos, Axendas Locais 21- é algo que aínda non está xeneralizado. O principal obxectivo do desenvolvemento sostible xira ao redor de manter e mellorar a calidade de vida humana, atendendo a factores que gardan relación directa co medioambiente, pero tamén a outros moitos como son a situación económica, a seguridade pública, o acceso á educación, á saúde, ao traballo, á vivenda e á cultura, etc.

Por todas estas cuestións, decidiuse iniciar o proceso de implantación da Axenda 21 Local coa colaboración da Consellería de Medio Ambiente da Xunta de Galicia, e coa participación conxunta de concellos de Galicia e o norte de Portugal integrados no Eixo Atlántico do Noroeste Peninsular. Pretendíase con isto axuntar esforzos para desenvolver unha metodoloxía común, para despois poder aplicala de xeito personalizado para cada un das contornas particulares de cada organización. Tras a conclusión dese proxecto común, cada concello está desenvolvendo os plans de acción e de seguimento de xeito individual, cumprindo así a premisa de “Pensar globalmente, actuar localmente”.

Tras esta descrición da realidade actual do Concello de Lugo, é necesario definir o escenario de futuro, entendido como o marco no cal defínanse as estratexias do noso municipio para alcanzar os obxectivos expostos pola nosa organización. Parece claro que o Plan Xeral de Ordenación Municipal non é o eixo sobre o cal debe virar a planificación da cidade, por canto, aínda que cada vez os documentos urbanísticos avalían máis aspectos ambientais e sociais- aínda adoecen dunha excesiva tendencia a priorizar cuestións pouco relacionadas coa mellora da calidade de vida dos cidadáns.

O Plan Estratéxico da cidade, con varios anos de vida, rebelouse como un instrumento que realmente materializou o cambio nas relacións da administración cos cidadáns, debido á ampla e estreita colaboración da cidadanía -de xeito individual e tamén a través dos seus representantes veciñais- na elaboración do Plan. Ademais de cumprir a súa función estratéxica, constituíu un motor de cambio nesas relacións, que se asentaron coa elaboración da Axenda 21.

O proceso de implantación da Axenda 21, constituíu un contínuo diálogo coa totalidade de axentes sociais implicados no desenvolvemento da cidade, pondo especial énfase na mellora da calidade de vida precisamente naqueles aspectos ambientais e sociais que outros instrumentos de planificación non desenvolvían coa suficiente intensidade. Na actualidade, no desenvolvemento do Plan deAcción, é onde se están traducindo en realidade aqueles proxectos que a propia cidadanía identificou como necesarios para o seu propio benestar.

Existe na actualidade unha multiplicidad de instrumentos de planificación, cada un cos seus lexítimos obxectivos. Xa que logo, tamén existe multiplicidad de procesos participativos asociados a eses instrumentos. Por iso, aplicando tamén o principio de eficiencia, é necesario definir un marco que aglutine estes instrumentos, e permita así unha mellor aplicación das políticas alí definidas.

A nivel organizativo, unha solución operativa podería ser a creación dunha Oficina de Planificación ou tamén chamada Oficina 21, que en moitas administracións de ámbito local hase constituído na impulsora das accións contidas nos Plans Estratéxicos, as Axendas 21 e tamén da coordinación destes con todos aqueles Plans Sectoriais que cada Área de Xestión pon en marcha (Plans de Igualdade, Plans de Mobilidade Sostible, etc).

A nivel operativo, é necesario definir un marco de participación da cidadanía, evitando o exceso de reunións e transformando estas en verdadeiros campos de traballo das ideas. Impulsar o Foro Municipal da Axenda 21, ademais das súas mesas sectoriais, pode ser a solución para fixar ese marco participativo que se antolla como necesario. Está claro que as cuestións estratéxicas poden ser ademais obxecto de discusión en órganos como o Consello Económico e Social, o que contribuiría á súa vez a darlle un maior protagonismo.

Como se pode observar, a realidade dunha organización que ten como obxectivo mellorar a calidade de vida a nivel local é complexa, e ademais ten como un dos seus obxectivos prioritarios manter precisamente unha diversidade de pensamento, de actividades e ata biolóxica. O verdadeiro éxito na aplicación de todos os principios aquí enunciados está na participación de todos os axentes implicados, e na efectiva e eficiente aplicación por parte dos que en cada momento teñen a responsabilidade de aplicala no noso territorio.

Compartir: