Cargando....
Concello de Lugo
29/03/24
NOVAS
Escoita esta páxina

Pregón de Jenaro Castro (San Foilán 2013)


# Venres, 04/10/2013


Imaxe Asociada
  • Imaxe Asociada
  • Imaxe Asociada
  • Imaxe Asociada
  • Imaxe Asociada
  • Imaxe Asociada
Ola...boastardes atodos... Excelentísimo alcalde da cidade de Lugo....Excelentísimos rnembros da corporación municipal e demais autoridades asistentes ao acto de arranque do San Froilán 2013...Queridas almas presentes...e ausentes, queridos paisanos todos, galegos, lucenses ou de outros territorios da vida e do mundo...
Cando tiven a certeza oficial de que ía ter o indubidable honor de ser o pregonero deste ano, ademais de non ler os confidenciales nin os comentarios na rede, fixen a enquisa verbal e humana de rigor que require unha empresa como esta....O primeiro vencer co ánimo dos amigos a miña dubidosa ortografía en galego, que me infunde respecto porque nunca estudei na miña propia lingua materna, pero sen caer no medo posta que desde pequeno sempre falei no meu idioma de berce ou cuna, aínda que o fixese de oído máis antes que agora...O segundo foi pedir consello polo ton e o contido, de modo que descartadas a rivalidad futbolera, os tribunais, a política, a operación do Rei, o fracaso de Madrid 2020, a ordinariez e a pedantería....., cronistas da vila, profesionais do público, compañeiros xornalistas e familia inclináronme pala anécdota sen caer no chascarrillo...., por amenas vivencias sen chegar ao aburrimiento..., polo sentimento do arraigo e do paisanaje sen alcanzar a melancolía empalagosa da prosa barroca pasada de brochazos e cores....Xa que logo, para cumprir este obxectivo de pregón é inevitable falar dun mesmo, razón que me saca a timidez e pala que pido desculpas por anticipado prometendo que o EU MESMO é un simple complemento e vehículo para render homenaxe a Lugo e as súas festas de San Froilán ....
Da niñez en Lugo, pois, ademais da dor que causan no tobillo
o piñón e a cadea da bicicleta paterna marca Orbea, recordo escenas Iimpas e sinceras entre a inocencia e o
descubrimento do mundo real máis aló de Mosteiro-Pol, o meu pobo de orixe aínda que non natal, porque un naceu en Caraño, onde os raposos saen de noite en busca do amor da lúa..., onde o Monte do Carbueiro esconde segredos de espanto e hadas, onde hai dúas Igrexas (unha nova e outra abandonada) e onde o cemiterio descansa nunha curva de estrada sen vistas nin sinais de vida .... Cando neno, escoitaba historias do San Froilán que me intrigaban e espertaban a curiosidade do descoñecido. Recordo que se contaba como unha fazaña a viaxe dun paisano de Montecubeiro, do municipio de Poi, ao San Froilán, coma se fose o mesmo Marco Polo ou o propio Gulliver. O home viña Lugo con touciño, chorizos e unha bota de viño de 3 litros. E nos fielatos, aquelas taxas municipais en forma de caseta que servían para cobrar polas mercancías en entraban ao San Froilán, facíanlle pagar pola carga. Ao noso paisano non Ile deixaban pasar porque non tiña diñeiro para pagar os tres litros de viño. Así que se bebeu de varios grolos a bota e entón preguntou: Que, paso ou non paso agora? Ao que lle contestaron: iAi, home...pasa que che pase o demo!. Tira pra diante e dorme a moña ...
Dos fielatos nada que engadir (añadir) non sendo este conto, pero de impostos seguro que todos podemos aportar historias para amenizar un pregón que non veñen ao caso por si hai entre nós alqún inspector de Facenda ...
Oeste rapaz pouco que contar, salvo que paseo sentimento de emigrante cando vou e cando veño, cando falo e cando callo, aínda que nunca cando subo ou cando baixo. Seica contar que teño alma de emigrante e que tiven dous tíos en Arxentina e un en Venezuela, de parte paterna e materna. O neno vivía as súas contadas visitas coa inquietude do afastado continente descoñecido. Recordo que un deles comprou aquí un cochazo azul deses que aínda se ven polas
rúas decadentes da Habana...ou nas películas que van do branco e negro á cor. ...Falo de finais dos 60, cando nesta praza de España había uns leóns gardando o palco da banda de música e ruxindo cara á catedral amurallada...Así que toda a ilusión era montar naquel coche tan grande e azul que parecía feito de sañas, e vir a Lugo en San Froilán. O meu tío tróuxome a dentro da muralla coa primita Mirta, que non podía ter nome máis arxentino nin maior aparencia de tango, unha nena tan morena como Beyoncé senda branca, máis delgada que unha modelo de Madrid Fushion Week e cun acento tan meloso como o das galegas e as canarias ...Regaláronme unhas pistolas que me pareceron entón as táboas da Lei, algo así como a posterior Constitución, a balanza cega da xustiza en mans do nena justiciero....Estaba máis contento que Florentino con Bale ou que Garci ca Osear...E ao chegar á altura dos leóns de Lugo, nos que sempre penso cando vou ao Congreso dos Deputados, leeime a tiros cos felinos nunha balasera inacabable tan sentida que ata un policía interveu con intención moralina. Disuadiume do emprego das armas nunha arenga pacifista e pedagógica que terminou ca policía encañonado e os viandantes asistindo entre incrédulos e divertidos ao vodevil do poli e o nena. Ca tempo, cabreabame que a anécdota ñxéselle tanta graza ao meu tío Constante e tan pouca ao cativo.
Tamén Lugo serviu para aprender o valor da fe, ao descubrir no mesmo día os principios do escepticismo e os valores da
relixión ....Como a moitos de vostedes sucedeulles, xa de certa idade, pouco antes de facer a primeira comuñón os
nenas de Mosteiro iamos a catecismo, agora catequesis, que
é
máis fino e soa á concertado... -jl.evantade a mirada cara ao telto do templo de Deus!, pediunos o cura. E todos levantamos a mirada con disciplina exemplar. ....
-¡Mirade fijamente con atención....e verédelo....! . E todos miramos como prismáticos cara ao alto da Igrexa .... -iD VÉIS?, preguntou o cura, VÉIS A JESÚS? E todos os nenas famas contestando que SI uno a un con maior ou menor convicción, nun claro exemplo do arrastre do rebaño e as masas sobre o que se asenta o predicamento do sermón ou despois escribiu Ortega con vontade de rebelión. Así que cando saímos, fun preguntando aos demais nenas como viran eles a Deus....É dicir, sen sabela, contrastaba fontes e apuntaba xeitos e formas de xornalismo, profesión que finalmente me alcanzou. Ata que cheguei a casa e boteime a chorar desconsoladamente como unha Magdalena, nunca mellar devandito. A miña nai, vendo a llorera do seu filio, asustouse tanto que me interrogou unha e outra vez no banco da cociña ata que obtivo resposta. E o nena acertou a explicar o seguinte: Charo porque todos os nenas viran a Deus no alto da Igrexa, e eu non vin a ninguén. Ca paso do ternpo este xornalista aprendeu que non hai que ver para crer, nin na relixión nin no xornalismo nin noutros aspectos persoais ou públicos da vida. Aínda que si hai que crer, polo menos na vida, nun rnesrno e nos demais.
Como non penso falar de política, déixenme que faga polo menos un pouco de memoria histórica en plan reconciliación. Había un ser entrañable en Lugo, natural da aldea de Fonfría, que se chamaba Ramón de Castro, e que non era familia. Téñolle gravado sempre cun sorriso e con paso Iixeiro, movéndose como un raio pala festas ou as feiras. Era un tipo peculiar, mestura de Popeye e avó bonachón, de fondo nobre e nada agresivo. E era inevitable oír a súa historia ano tras ano, entre copa e copa, entre baile e baile, entre bico e torta ...Ramón de Castro quedou tolo da guerra civil. ..Andaba con burros, e caeulle unha bomba tan preto que os 8 que estaban con el morreron: todos morreron menos el, aínda que el quedase un pouco marta en vida. Dá igualo bando, porque
ao final todos somos fillos de Galicia, de España e da especie humana. De tal forma que Ramón pasábase os días e as noites desfilando coma se aínda estivese baixo a disciplina do Exército e a desgraza inhumana da guerra. Polas noites xuntaba aqueles arados de madeira de antano: Lume o un, lume o dous, lume o tres ....E disparábaos contra o rocío e as estrelas buscando explicación á súa tolemia. Ramón de Castro foi todo canto tiven que aprender da memoria e da Historia para comprender na miña mocidade que cada feíto ten os seus matices, o seu punto intermedio, as súas distintas verdades e mentiras, e respectivas cores. Ramón de Castro ensinoume a convivir, a ser tolerante, a desterrar do ideario da existencia a radicalidad, o sectarismo e o guerracivilismo que nos enturbia o presente e ponnos lexos o futuro.
Aquela cultura das festas, festas ao grande en San Froilán, tamén era escape, escaparate e diversión. Os mozos, entre rozamento e rozamento, a sesión vermouth e o partido de solteiros e casados, lIas ingeniaban para o goce ata abrazar a falta ou delito. A pólvora que se gasta en Galicia servía para anunciar as festas pero tamén para algo máis. Na nosa terra nunca falta un río con truitas. De modo que cando a Garda Civil marchábase, os meus ollos chegaron a ver como se dinamitaba a canle (CAUCE), como se lanzaban os lumes contra a auga. A onda expansiva deixaba atolondradas ás truitas, que flotaban na superficie e eran lanzadas ao prado polos rapaces, mollados por fóra e por dentro. O que está ben e o que está mal é fácil de distinguir, e o que vai da diversión ao exceso penaliza a convivencia de xeracións completas ao amparo da frustración, a desinformación e a supremacía do traballo sobre a educación. Non .hai maior dinamita que o dano á contorna e ao semellante, nin maior aprendizaxe que a harmonía, a liberdade, o acceso á cultura e o entendemento de todos por encima da disputa e a mentira colectiva ou persoal.
Do amor ao deporte, deixei a paixón en Madrid para sacar a pasear únicamente o respecto polo bo fútbol. Debo dicir que un volante de ferro que me regalou o "Ferreiro" de Mosteiro axudoume a cultivar un cambio de ritmo e unha cintura que me proporcionou algúns cuartos na afección da pelota...Ata que xa estudando xornalismo na Complutense de Madrid, quentáronme a cabeza con vir xogar ao Lugo naquela modalidade do fomento da canteira e pensando que Santiago abría Falcultade. Adestraba ao Lugo, agora tan de moda, un tal Manolín. E collíame a liña de autobús, empresa Trigo, para vir adestrar desde Mosteiro todos os días porque estiven a proba dúas semanas...Periodo tralo cal Manolín me fichaba como sub-2ü pero sen pagar rnáis aló de catro cadelas e as curmás ou primas de rigor, que entón tamén eran de risco...Como se adoita dicir nisto do fútbol: Non puido ser. Porque pensaba o Lugo que eu me viña a estudar a Galicia, e pensaba eu que ese era o meu pasaporte á riqueza. Foi aí onde retomei os estucos: aquel ano saquei boas notas, e foi aí onde aprendín a compaxinar coñecemento con deporte...A moraleja é que hai tempo para todo nesta vida, ata para equivocarse ou para acertar. E aíndaque o azar forma parte do destino, un é o que quere e pode si aplica a disciplina, o traballo, a constancia, a humildad cun pouquiño de sorteo
Pero foi naqueles paseos desde a estación de autobuses de Lugo ao estadio Anxo Carro cando descubrín a grandeza da muralla. Dábame tal bocanada de vida pisar arriba a muralla que cando despois colaborei coa campaña de Patrimonio da Humanidade fíxeno con verdadeira convicción e vocación. A muralla, tal e como eu ia véxo, aínda que estea irmá coa muralla chinesa, ten a vantaxe de que nos queda máis preto, é máis curta, serve para facer deporte e ningunha .; administación cobra por subir...por agora. Ademais de ser romana, ten preto o apostólico do Camiño e a catedral de
Lugo pola que antes pasou Santiago ata achegarse e quedarse en Compostela. En Ávila, por exemplo, hai que pagar por subir, e xa lIes digo que nada que ver coa grandiosa muralla de Lucus Augusti. Tantos séculos de existencia imprimen carácter, presenza e empaque, que son acenos de identidade da nosa muralla, da nosa historia e do lucense en xeral. A muralla esconde tantas historias entre as súas pedras, tanta verdade no seu recinto, que sen ela non se pode entender Lugo. Hai tanta riqueza cultural, turística e humana na muralla de Lugo que debemos estar orgullosos dos 2266 metros de muralla. Muralla que naceu con utilidade de defensa para terminar sendo un monumento á hospitalidad lucense. Hoxe a muralla de Lugo non só é a mellor conservada da península Ibérica, senón que é a mellor razón para vir e quedarse en Lugo, para gozar das festas de San Froilán que hoxe comezan ...
Un, que tivo a sorte de coñecer xente estupenda e importante poia profesión que desempeña.....debe dicir que na república íntima do ser humano sempre hai un sitio para as historias de realeza ou de Sissi emperatriz....Por corazón, raíces e paisanaje, este xornalista lucense concédelle igual valor ao ducado de Lugo que ao Principado de Asturias...Xa digo que vendo as vodas reais que nos últimos anos foron, dicir Felipe Juan Froilán de todos os santos é como expresar o orgullo do recoñecemento explícito da Coroa á cidade da muralla e do Breogán. Habendo grandeza de España, ser Duque é máis que ser Marqués, aínda que só sexa porque vivir como este último soa a preguiza (pereza) e acomodo sen mérito nin sacrificio nin traballo, salvo no caso do marqués Vicente do Bosque, máxima expresión da bondade unánime do pobo. Aproveito para pedir unha visita, de Froilán e familia a Lugo, no ánimo de honrar á cidade que deu orixe ao ducado nobiliario e ao nome de pila do neto que non vai herdar. Ou sexa, que saiban por aí que recibimos cos brazos abertos a
Charo RAíÑA (REINA), aínda que tarnén nos gustaría ver por aquí a Froilán de todos os santos e lucenses. Se cadra o noso paisano de Mondoñedo, o doutor Miguel Cabanela, pode influír e ser correspondido neste desexo persoal e colectivo que expreso coa maior dos respetos e admiración.
Queridos amigos, forasteros e nativos....
Hoxe estamos aquí para dar principio sen supersticiós a San Froilán 2013. E iso é motivo de alegría para todos e de orgullo para quen ten o honor de pregoar as festas de Lugo por excelencia... Dicir festa en Lugo é achegarse á felicidade completa da diversión, a amizade, o amor e os manjares da cociña galega ...Dicir festa en Lugo é asistir á artesanía e o talento das orquestas...á tecnoloxía da música pop máis recente; ao pasodoble, o merengue, o folk ou o rapo Dicir San Froilán non invalida ARDE LUCUS, senón que complementa a vocación cultural dunha cidade que non renuncia á historia nin rehúye a evolución incesante da modernidad. Dicir festa en Lugo é recitar a Rosalía, imaxinar o son da gaita entre estas rúas fai 100 anos, comprobar que o pulpo ten o sabor genuino da tradición cómalo en Castro, en Meira, en Carballiño ou nas casetas do San Froilán. Dicir Lugo é pronunciar o recogimiento da Semana Santa e gozar do San Froilán tan santo como pagano, tan extrovertido como a orxía romana do divertimento e introvertido como a fe da devoción...
Antes de que me quede sen tempo nin texto quero ter unhas palabras para algunhas persoas das que un aprende a diario. Os nenos, os fillos e a familia sempre che ensinan que o máis importante son eles, por encima dun mesmo, porque sen o acubillo (cobijo) do fogar é difícil atopar a paz e a forza
necesaria para saír á batalla diaria da supervivencia e do traballo. É certo, tópico pero certo: na saúde e na enfermidade, porque sen saúde non l1ai nada, igual que só hai baleiro onde non habitan o amor nin a amizade. E posto que nomeei os tres mimbres da familia, a amizade e a saúde, quero nomear a dúas persoas, sen que por iso non pense tamén noutras. O meu máis sincera gratitud a Arcadio Silvosa, compañeiro de profesión e amigo que sentiu a chamada recente do servidor público e que tropezou no seu camiño coa sacudida dun latigazo que empeoró a súa vida. EsUvenlle visitando o pasado mes de agosto, e como escribín no PROGRESO de Lugo, é o mellor que fixen este verán. E a miña admiración máis sincera para Celia García Castro, prima irmá deste pregonero, que desde fai moitos anos, 30, loita contra unha esclerosis múltiple cunha entereza e unha resignación que me fan sentir absolutamente pequeno e insignificante.
Cidadáns pacientes da fermosa Lugo ...
Como principio do fin deste pregón, quero apelar ao espírito do camiño de Santiago e ao espírito de San Froilán. Confeso públicamente que o empecei, que non o terminei e que o penso acabar, porque no pouco que pisei o camiño como peregrino, renovei mil razoes para sentir e amar Galicia con respecto e admiración a unha terra tan bela como esforzada, tan esquecida como autentica. Galicia foi, tradicionalmente, a esquina verde á que se tardaba demasiado en chegar. Pero hoxe, atrévome a dicir, xa é territorio que España e outros países descubriron como obrigado destino de vacacións e visita, de historia e de cultura, de riqueza gastronómica e espiritual, de variedade de estampas e de xentes que combinan o progreso coa esencia da tradición. Galicia, e Lugo en particular, teñen a mellor combinación de natureza, praias e montaña de España e de Europa. E os seus habitantes son
e somos, ademais de embaixadores da morriña, cultivadores da planta da paciencia e da excelencia, agricultores do froito da modestia e a humildad, cocineros e pescadores do manjar laborioso do esforzo, a constancia e o sacrificio. En canto a San Froilán, santo patrón de Lugo e de León, agradecerlle como pouco a herdanza do nome destas festas, que representan a filosofía libre do arraigo. Contan as biografías que San Froilán pasou de ladrón a estudante, para chegar a ermitaño e bispo, e terminar sendo santo. Si a historia escríbese coa verdade aproximada da marxe do erro humano, debo dicir que creo en Lugo e nestas festas tanto como no meu filio Álvaro, os meus pais Argimira e Antonio, xa falecido, a miña irmá Noelia e a miña santa e paciente esposa Isabel.
Estimados paisanos e amigos .
Quero terminar cunhas coplillas finais, que teñen a súa explicación.....Primeiro porque o epílogo rimado ten máis poesía que a prosa e máis marxe para intentar o éxito que o fracaso...E segundo porque nunha voda civil oficiada neste concello polo alcalde López Orozco, os noivos pedíronme algo parecido, o alcalde viuno como fórmula segura para un hipotético pregón do San Froilán e eu non quero defraudarle nin a el nin aos grupos municipais que confiaron neste galego de Lugo....E aí vai,...
Nin San Fermín, nin San Isidro, nin a feira de Abril, moito mellor San Froilán, que sendo galego de Lugo, xa pensou no século X que non hai pobo sen festa nin muralla sen patrón, nin ríos que enchan máis si sumas o Miño e o Sil.
Nin a Pilarica, nin a Virxe do Rocío, nin o po de Almonte,
moito mellor o camiño noso que
 máis que po ten verde san
 máis que flamenco muiñeira
 e rnáis que o pescadito o pulpo a feira
 feito dese xeito ou maneira.
Nas festas patronales de Lugo
 todo se cura comendo, bebendo e rezando.
 ...Máis que a San Froilán e a outros santos
 rezando pregaria a Santa Rosalía de Castro,
 que perdoa o pecado do emigrante
 sen máis penitencia que ir volvendo
 apenas te fuche marchando.
Xa digo que dixo logo:
 Ola ríos, e ola fontes,
 ola regatos pequenos,
 ola vistas dos meus ollos,
 sempre que podemos nos vémos
o cal ponnos ben "ledos".
Miña terra, miña terra,
 terra onde quixese vivir,
 mariña, muralla e monte,
 Arde Lucus e San Froilán,
 tempo de descanso e festa
 pra facer o folgazán.
Meigas, patrón e jolgorio,
 interese turístico e patrimonial,
 morriña, catedral e viños,
 e esta praza repleta
 de costa, bares e hispanidad.
¡Que vivan Lugo e os lucenses,
en data tan sinalada como gran festa de España, malgaste de realidade e alma!.
A pesar do pregonero,
da crise e o ceo negro,
aquí dan comezo, señores,
con alboroto festivo
os sanfroilanes 2013,
ca seu domingo dás mozas
e o resto dos seus atractivos.
Moitas grazas. E felices festas para todos.


Compartir:
Facebook Del.icio.us My Yahoo Technorati Meneame Wikio
RSS                                      Plan Avanza,Abre fiestra nova Instituto de Crédito Oficial,Abre fiestra nova