| Profesionais |

Sumario

Tarxetas do SIDA

Descargar tarxeta

Información/Formación en Módulos Sanitarios

Bloque I

• Que son as drogas?
• Como actúan no organismo?
• Principais efectos sobre a saúde do consumo de drogas.
• Factores que inflúen no seu consumo.

Bloque II (As Substancias)

• Tabaco.
• Alcohol.
• Estimulantes: cocaína e éxtase.
• Alucinóxenos.
• Opiáceos.
• Tranquilizantes.

Bloque III

• Como previr?
• Sobre que actuar?
• Previr en positivo e non asustar...

Bloque IV

• Os hábitos de vida saudables e a influencia do tempo de lecer.

Bloque V

• Recursos, institucións, asociacións, enderezos e documentación complementaria de interese.
• Dúbidas e preguntas.

Bloque VI

• Relación drogas e SIDA.

Bloque VII (Comité AntiSIDA)

• Qué é a SIDA
• Sida e ser seropositivo.
• Como se transmite a SIDA? Como non se transmite a SIDA?

Bloque VIII

• Resumo preventivo da enfermidade
• Dúbidas
• Información complementaria e recursos.

*Distribución de material de interese aos alumnos.

Consellos Útiles para Educadores, Mestres, Profesores ou Titores, Sobre Como Tratar o Tema da Prevención das Drogodependencias cos Rapaces

1º QUÉ É PREVIR ??

• É anticiparse á aparición dun problema.
• É educar desde idades temperás con elementos de protección.
• Non é unicamente informar sobre sustancias, riscos, e consecuencias.
• É fomenta-lo desenvolvemento de habilidades e recursos persoais.
• É reforza-la autoestima do neno,ou rapaz.
• É fomentar alternativas de ocupación do tempo libre.
• Coñecer e desenvolver factores de protección.

2º CONSELLOS PARA FALAR DAS DROGAS NA AULA E ACTITUDES A TER EN CONTA:

* O xeito de comprender e utilizar a información das drogas e os seus efectos está determinada pola forma en que o docente transmite os contidos e a actitude que adopta fronte o tema.

• Crea un clima de confianza e confidencialidade.
• Forma máis que informa. A información soa non protexe. "informar non é educar".
• Sente respeto polo corpo humán e a saúde .
• Non escandalizar, criticar ou menospreciar actitudes e/ou comportamentos, senón que se pode tratar de modificalos.
• É importante saber que as drogas legais son tamén drogas, e que frecuentemente son drogas de iniciación.
• A túa postura fronte as drogas será sempre clara e convincente, e cunha actitude de oposición.
• Promove a discusión de aspectos sociais e sicolóxicos dos que consumen máis que das características farmacolóxicas das sustancias.
• Móstrate dispoñible e aberto ó diálogo, sin ridiculizar, respetando a experiencia e opinións dos alunos.
• Sitúate no rol de adulto, non de "igual" dos teus alunos/as.
• Utiliza estratexias axeitadas á etapa de desarrollo dos alunos.
• Recoñece a a túa implicación na tarefa preventiva.
• Trata de informarte, formarte e/ou capacitarte no tema.
• Estate ó corrente do estado da cuestión sobre drogodependencias no medio ambiente escolar e no seu entorno.
• Dispón de material de apoio e dun listado de recursos da comunidade en materia de orientación e tratamento das drogodependencias.

SEMPRE...

a información que se transmita, ou entregue debe:

• Ser veraz, creíble, e fidedigna.
• Estar acompañada doutras estratexias preventivas que estimulan o desarrollo de habilidades persoais.
• Ser axeitada á idade e ó nivel de coñecementos dos alunos.

E NUNCA...

• Sobredimensionar os aspectos dramáticos e morbosos.
• Resaltar os aspectos negativos do consumo, e sí os positivos de "Non Consumir".
• Resaltar excesivamente os perigos do consumo, pois o risco forma parte dos valores dos adolescentes.
• Esquencer a promoción a análise e a discusión ó momento de entregar información.
• Facer un inventario exhaustivo das diferentes drogas, as súas carcteríticas e os seus efectos, por risco a incentivar a curiosidades dos alunos.
• Dar información non requerida polo alumnado ou sobre sustancias e productos descoñecidos.
• Negarse, obviar ou rexeitar falar do tema, cando sexa preciso ou solicitado polos rapaces ou alunos que así o demanden.

A prevención nos colexios.

A educación e formación son as mellores ferramentas para usarse como instrumentos de prevención. Sendo a familia a principal educadora, o colexio é o marco que ofrece mellores posibilidades para colaborar no proceso.

Esta situación óptima fundaméntase en certas comprobacións e ventaxas:

• A etapa en que o neno asiste ó colexio atópase nunha posición máis educable, con maior capacidade de adquirir valores, hábitos, e actitudes axeitados para o seu desarrollo.
• O tempo que o neno pasa na escola, ata ser adolescente, posibilita implementar programas continuos e avaliables no tempo, acordes a cada nivel.
• Ofrece a posibilidade de traballar con directivos, docentes, pais, alunos persoal non docente...etc, integrados e responsables do quefacer preventivo.

Principalmente no colexio aprende moito máis que os coñecementos que se transmiten na aula. As relacións que se viven no colexio, son fonte importante da aprendizaxe.

É o colexio donde o neno e o adolescente se relacionan cos seus pares e forman parte dun grupo. Nese marco é fácil recoñecer certos comportamentos que poden constituir, se non son correxidos, factores de risco xa suliñados.

O principal obxetivo da educación preventiva, é ofrecer ós nenos, adolescentes e xoves, principios firmes, para estar convencidos de rechazar a posibilidade do consumo de drogas.

As bases de estas intervencións deben resaltar:

• Que a maioría de eles NON consumen drogas.
• Que a información sobre drogas non pode se sensacionalista nin ameazante.
• Que os rapaces son solidarios cos outros, non sendo os seus cómplices, senón, polo contrario, ofrecéndolles o seu apoio e sendo un referente tetemuñal.

Programas e modelos de prevención

Para poder asegurar a súa eficacia, a prevención debe estar presente nas materias que se dictan regularmente. Non é unha materia aparte, senón que é globalizadora.

Trátase de aproveitar os momentos axeitados para alentar comportamentos positivos e facilitar o desarrollo da conciencia crítica, en canto a drogas se refire.

Preparar un programa é elaborar un conxunto de accións que se realacionan entre sí para lograr o que se propuxeron.

Todo programa de prevención educativa debe sorprender a todo o persoal docente e non docente; necesariamente debe estar impulsado polos seus directivos, os que deben aplicar estratexias de intervención:

• Proporcionar información e capacitación a TODO o persoal do colexio.
• Revisar e evaluar a marcha do proxecto.
• Promover un ambiente saudable na escola.
• Implicar a toda a comunidade educativa na elaboración e aplicación de programas preventivos no colexio.
• Facer partícipe do mesmo ós pais para xuntar esforzos e criterios.
• Deseñar un proxecto educativo significa coñecer as necesidades de cada colexio para traballar con esas demandas, evitando así unha acción contra preventiva.
• Coordinar con outras comunidades educativas tarefas conxuntas, ricas no aproveitamento de esforzos e recursos.
• Introducir no quefacer cotidiá escolar, a "observación e o seguimento", evitando así intervencións sorpresivas, medianamente, os seguintes interrogantes:

1. ¿Por qué facelo? ---------- Fundamento do programa.
2. ¿Qué quero conseguir? ---------- Obxetivos do programa.
3. ¿Cómo o vou facer? ---------- Metodoloxía.
4. ¿A quen vai dirixido? ---------- Destinatarios do Programa.
5. ¿En qué tempo? ---------- Cronograma do Programa.
6. ¿En queé vai a consistir? ---------- Actividades do programa.

Finalmente, en todo programa de prevención escolar deben de respetar os seguintes NON:

• NON usar técnicas que apelen ó medo e/ou ó sensacionalismo, que serían contra preventivas.
• NON utilizar ilustracións, vídeos, ou películas que amosen formas de uso de drogas, que despertarían un interés innecesario.
• NON levar adictos recuperados como únicos conferenciantes sen outras persoas que os acompañen, porque podrían despertar equivocadas interpretacións.

A prevención do consumo de drogas na ESO

Si existe unha etapa evolutiva no desarrollo das persoas na que a acción preventiva relacionada co consumo de drogas é máis necesaria e ten maior efecto, esta é a etapa adolescente.

A educación Secundaria Obligatoria(ESO)correspóndese co momento evolutivo dos alunos entre 12-16 anos. Son anos que coinciden coa preadolescencia e a primeira adolescencia, nos que se producen importantes cambios fisiolóxicos, psicolóxicos e sociais. É un período complexo, aínda que non necesariamnete conflictivo.

Os rapaces de estas idades defínense como suxetos en proceso de transición da infancia á xuventude e a vida adulta. Este proceso de transformación, evolución, e os propios cambios conleva, orixina desequilibrios e a veces conflictos.

A adolescencia supón unha etapa de desarrollo psicolóxico peculiar, con unha base biolóxica clara, como é o comezo da pubertade. A aparición da pubertade cas súas enormes repercusións sobre a maduración do organismo inflúe dun xeito decisivo na forma de percibir ós demais.

Este período da vida coincide coa aparición e afianzamento do que será o derradeiro dos estadios cognitivos, denominados das "operacións formais" caracterizado dende o punto de vista funcional pola aparición das estratexias de resolución de problemas propios do pensamento formal cuias características esenciais son as seguintes:

Este período da vida coincide coa aparición e afianzamento do que será o derradeiro dos estadios cognitivos, denominados das "operacións formais" caracterizado dende o punto de vista funcional pola aparición das estratexias de resolución de problemas propios do pensamento formal cuias características esenciais son as seguintes:

• É capaz de razoar non só sobre o real, senón tamén sobre o posible.
• Entende e produce enunciados que se refiren as cousas que non sucederon e que son puramente hipotecas e é capaz de examinar as consecuencias de algo que se toma coma unha hipótese.
• Entende fenómenos que están alonxados no espazo e no tempo.
• É capaz de razoar sobre problemas abertos e complexos, examinando sucesivamente diversas alternativas.

Nestas idades, o pensamento dos rapaces xa non vai únicamente sobre situacións é obxetos concretos, senón que é capaz de razoar dun xeito máis complexo, formando conceptos, deducindo e inducindo. En poucas palabras, comeza a superala dependencia do concreto que caracteriza ó pensamento infantil, de xeito que xa non está limitado a unha mera observación da realidade senón que empeza a ser capaz de manipular mentalmente a realidade.

Aparece un tipo de organización intelectual, que nos vai a permitir inducir á reflexión sobre asuntos da súa realidade cotidiá, á contrastación de ideas e opinións, á análise de problemáticas actuais, ó plantexamento de hipótese e as súas posibles consecuencias, etc; polo tanto, é o momento propicio para, dun xeito específico, abordar o tema das drogodependencias na aula.

A continuación, sulíñanse algunhas características psicosociais significativas do momento evolutivo que poden incidir no inicio do consumo de drogas por parte do alumnado que se atopa cursando a ESO.

O rol do docente

O Docente descubre que na prevención escolar a súa tarefa é sumamente valiosa, e que se manifeste a través da relación que ten cos seus alunos.

Como na familia, ten o principal privilexio do cotidiá, ademáis do continuo permanente contacto cos nenos e rapaces.

Xunto coa familia, o docente é a persoa máis axeitada para asumir unha tarefa de prevención. Para os alunos é moito máis que aquel que ensina coñecementos e lles esixe disciplina.

De este xeito, ocupa un papel de mediador entre a sociedade e o aluno, tratando de xerar un sentido crítico da realidade, para descubrir as súas contradiccións, e lograr fomentar accións para preservala ou modificala.

No tema da prevención en drogodependencias surxe a necesidade de educar para a saúde e para a vida, que constitue a prevención primaria, cos detinatarios os alunos que non tiveron contacto coa droga, e polo tanto, non son unha poboación de risco. Neste caso insístese en reforzar habilidades e o desarrollo de valores para poder afianzar a súa responsabilidade e autonomía.

Pero o docente tamén cumple un importante papel na prevención secundaria, sendo os destinatarios aqueles nenos e rapaces que tiveron algún contacto(esporádico,infrecuente) de experimentador, e que se atopan na etapa de "uso indebido".

Neste suposto, a postura alerta, non persecutoria ou de "espía", do docente é fundamental. Canto antes se detecte e actúe axeitadamente, mellores serán os resultados, si ben o diagnóstico, avaliación e posterior tratamento corresponden a especialistas, o docente é importante na identificación o máis cedo posible do problema e a búsqueda de asesoramento.

Esta tarefa non é moi diferente das oportunidades nas que se identifican outros tipos de problemas, por exemplo: de aprendizaxe, conducta, violencia, desadaptación, abandono, etc.

Moitas veces estos problemas son acusados polo consumo. As estratexias de identificación son as mesmas; só que neste caso son sostidas ademáis, pola imprescindible información e formación sobre o tema.

O docente debe contar cunha actulizada información, clara e seria, sobre a natureza e extensión do problema. Por exemplo no caso do "alcohol" nos xoves, son cada vez máis novos, casi nenos, os que inician este "xogo" para divertirse, sin ter conciencia de que o alcohol é unha droga moi perigosa, a pesar de ser legal e socialmente aceptada.

Ocio e tempo libre

Profesionais da educación